Hoạch định tài chính cá nhân là giai đoạn quan trọng giúp bạn kiểm soát thu nhập, chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư một cách khoa học, từ đó xây dựng nền tảng tài chính vững chắc, giảm thiểu rủi ro và hướng đến sự ổn định, độc lập tài chính. Cùng Ngân hàng đầu tư Thiên Việt tìm hiểu các bước hoạch định tài chính cá nhân hiệu quả ngay trong bài viết dưới đây.
Hoạch định tài chính cá nhân là gì?
Hoạch định tài chính cá nhân là lập kế hoạch quản lý tiền bạc để đạt mục tiêu tài chính
Việt Nam trở thành thị trường đầy hứa hẹn cho lĩnh vực tài chính cá nhân nhờ tiềm năng tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ và sự gia tăng tầng lớp trung lưu. Theo báo cáo của McKinsey & Company vào tháng 10/2023, thị trường tư vấn tài chính cá nhân (PFA) tại Việt Nam dự kiến đạt 600 tỷ USD vào năm 2027. Điều này cho thấy nhu cầu hoạch định tài chính cá nhân bài bản đang ngày càng trở nên cấp thiết.
Hoạch định tài chính cá nhân là quá trình lên kế hoạch quản lý thu nhập, chi tiêu, tiết kiệm và đầu tư theo phương pháp giúp mỗi cá nhân kiểm soát tài chính hiệu quả, xây dựng nền tảng vững chắc, hướng tới cuộc sống ổn định và giảm thiểu rủi ro tài chính.
Vì sao cần hoạch định tài chính cá nhân?
Ngày 22/6/2024, tại diễn đàn thường niên với chủ đề “Hoạch định tài chính cá nhân - xu hướng nâng tầm chất lượng tư vấn tài chính”, ThS. Nguyễn Thùy Linh - Trưởng ban Nghiên cứu khoa học, Viện Khoa học tài chính và quản lý cho biết 85% người dân không hiểu biết hoặc chỉ hiểu biết sơ bộ về tài chính cá nhân, trong khi 55% mong muốn được tiếp cận với dịch vụ tư vấn tài chính từ các tổ chức uy tín (Tạp chí Ngân hàng).
Việc thiếu kiến thức và kế hoạch tài chính bài bản dễ dẫn đến các quyết định sai lầm, gây tổn thất tiền bạc và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Để tránh những rủi ro này, hoạch định tài chính cá nhân là bước đi cần thiết ngay từ bây giờ. Nhờ hoạch định tài chính hiệu quả, bạn sẽ kiểm soát thu nhập và chi tiêu cá nhân khoa học hơn, giảm rủi ro tài chính, tối ưu hóa đầu tư để gia tăng tài sản. Quan trọng hơn là đạt được các mục tiêu tài chính như mua nhà, lập quỹ hưu trí, đảm bảo lộ trình giáo dục con cái.
Quy trình 6 bước thực hiện hoạch định tài chính cá nhân
Quy trình hoạch định tài chính cá nhân giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính hiệu quả
Hoạch định tài chính cá nhân là một phần quan trọng trong cuộc sống mỗi người. Do đó, bạn cần thực hiện quy trình bài bản, chuyên nghiệp với 6 bước sau:
Bước 1: Xác định mục tiêu tài chính
Trước tiên, bạn cần xác định cụ thể các mục tiêu tài chính trong ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Đây là bước đầu quan trọng giúp bạn có kế hoạch sử dụng tiền một cách hợp lý và hiệu quả hơn. Ví dụ:
Ngắn hạn (dưới 1 năm): Trả hết nợ thẻ tín dụng, mua xe, đi du lịch.
Trung hạn (1 - 5 năm): Tiết kiệm mua nhà, mở rộng kinh doanh, đầu tư sinh lời.
Dài hạn (trên 5 năm): Lập quỹ hưu trí, đầu tư bất động sản, tích lũy tài sản bền vững.
Bước 2: Phân tích, đánh giá tình hình tài chính hiện tại
Tiếp theo, bạn cần có cái nhìn tổng quan về tài chính của mình thông qua những đầu mục sau:
Thu nhập: Lương, thưởng, thu nhập từ đầu tư hoặc kinh doanh.
Chi tiêu: Các khoản cố định (tiền nhà, điện nước, ăn uống) và khoản phát sinh (mua sắm, giải trí).
Bạn có thể tiết kiệm đáng kể bằng cách rà soát và loại bỏ những chi tiêu không thực sự quan trọng như:
Đăng ký dịch vụ ít sử dụng: Các gói truyền hình, ứng dụng, phòng gym không thường xuyên sử dụng.
Mua sắm theo cảm xúc: Giảm bớt những món đồ xa xỉ hoặc không thực sự cần thiết.
Ăn uống ngoài hàng quán quá nhiều: Tự nấu ăn có thể giúp tiết kiệm đáng kể.
Bước 4: Lập kế hoạch tài chính chi tiết
Sau khi loại bỏ chi tiêu không cần thiết, hãy lập kế hoạch tài chính rõ ràng và khả thi:
Tiết kiệm ít nhất 20%thu nhập hàng tháng để dành cho các mục tiêu dài hạn.
Đầu tư thông minh: Tùy theo mức độ chấp nhận rủi ro, bạn có thể chọn gửi tiết kiệm, mua vàng, đầu tư chứng khoán hoặc bất động sản.
Lập quỹ dự phòng: Nên có khoản dự phòng tương đương 3 - 6 tháng chi phí sinh hoạt, đề phòng những tình huống bất ngờ như mất việc hoặc ốm đau.
Bước 5: Thực hiện kế hoạch tài chính kiên trì, hiệu quả
Một kế hoạch tốt sẽ không có tác dụng nếu bạn không kiên trì thực hiện. Một số cách để duy trì thói quen tài chính là:
Đặt lịch chuyển khoản tự động vào tài khoản tiết kiệm mỗi tháng.
Sử dụng ứng dụng quản lý tài chính để theo dõi thu chi.
Tuân thủ nguyên tắc tài chính cá nhân và chỉ chi tiêu trong giới hạn đã đặt ra.
Bước 6: Theo dõi, đánh giá và điều chỉnh kế hoạch tài chính
Kế hoạch tài chính cá nhân không phải là thứ cố định, mà cần được điều chỉnh liên tục. Định kỳ mỗi 6 tháng hoặc 1 năm, hãy đánh giá lại kế hoạch tài chính dựa trên các yếu tố như:
Thu nhập có thay đổi không? Bạn có tăng lương, thay đổi công việc hay có nguồn thu mới không?
Chi tiêu có phát sinh thêm khoản nào không? Có cần điều chỉnh lại ngân sách không?
Mục tiêu tài chính còn phù hợp không? Nếu có thay đổi về gia đình, công việc hoặc cuộc sống, có thể bạn cần điều chỉnh kế hoạch.
Kế hoạch tài chính của bạn đã thật sự đúng chưa?
Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ cần có kế hoạch tài chính là đủ, nhưng thực tế, hiệu quả của kế hoạch phụ thuộc vào sự phù hợp với thu nhập, chi tiêu và mục tiêu cá nhân.
Nếu bạn thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu hụt tài chính, không đạt mục tiêu hoặc thiếu quỹ dự phòng, có thể kế hoạch hiện tại chưa tối ưu. Hãy đánh giá lại các khoản chi tiêu, điều chỉnh danh mục đầu tư và đảm bảo bạn đang đi đúng hướng.
Tài chính cá nhân không phải là bất biến, mà cần được theo dõi và điều chỉnh định kỳ để phù hợp với hoàn cảnh thực tế. Một kế hoạch tài chính đúng không chỉ giúp kiểm soát tài chính hiệu quả mà còn mang lại sự an tâm và ổn định trong cuộc sống.
Cần lưu ý những gì khi hoạch định tài chính cá nhân?
Cần chú ý các yếu tố quan trọng khi lập kế hoạch tài chính để đạt mục tiêu
Lập kế hoạch tài chính cá nhân là bước đầu giúp bạn đạt được sự ổn định và tự do tài chính.
Để xây dựng kế hoạch hiệu quả, bạn cần lưu ý những điều sau:
Lập kế hoạch chi tiêu: Theo dõi thu nhập và phân tích chi tiêu để điều chỉnh ngân sách chi tiêu hợp lý.
Tiết kiệm tích lũy: Xác định mục tiêu, tính toán số tiền cần tiết kiệm, lựa chọn hình thức tiết kiệm phù hợp.
Không để dòng tiền "ngủ quên": Tìm hiểu các kênh đầu tư tiềm năng, đánh giá rủi ro và đa dạng hóa danh mục đầu tư.
Xây dựng quỹ dự phòng cá nhân: Tính toán số tiền cần thiết để đối phó với những tình huống bất ngờ.
Bảo vệ tài chính: Đánh giá các rủi ro, lựa chọn các sản phẩm bảo hiểm phù hợp, đọc kỹ điều khoản để hiểu rõ về quyền lợi của mình.
Hoạch định tài chính cá nhân không chỉ dành cho người có thu nhập cao mà là chìa khóa giúp mọi người kiểm soát tài chính, đạt được mục tiêu cá nhân và đảm bảo tương lai ổn định. Hãy lên kế hoạch ngay hôm nay để tối ưu hóa tài sản và tránh những rủi ro tài chính không mong muốn.